Woensdag 16 mei – Als gevolg van de energietransitie worden bijna alle Nederlandse huishoudens en organisaties ‘prosumers’. We gaan namelijk niet alleen energie consumeren, maar het ook zelf produceren, wellicht ook opslaan en we gaan er massaal in handelen. Dat laatste klinkt wat gek, maar is toch echt zo. Er is rond je energiegebruik immers nooit een stabiele situatie: of je hebt een energie tekort (bijvoorbeeld als je tegelijk je auto en andere apparaten oplaadt), of je hebt een overschot (bijvoorbeeld als je op vakantie bent). Door de veranderlijkheid van de omstandigheden (denk alleen al aan het weer) en de veelheid aan apparaten die energie opwekken en gebruiken, wordt dit een dynamische situatie, waardoor de behoefte zal ontstaan energie real-time te kunnen kopen en verkopen. En omdat mensen daar waarschijnlijk niet zelf de hele tijd mee bezig willen zijn zullen ze dat werk voor een groot deel gaan uitbesteden aan online platformen. Van online platformen weten we inmiddels dat die (of beter: de partijen erachter) niet persé te vertrouwen zijn – ‘to put it mildly’.

Daarom is het van belang dat de nationale en Europese autoriteiten tijdig zorgen dat die nieuwe digitale energiemarkt eerlijk, inclusief en democratisch wordt. Nu is het uit die hoek echter helaas beangstigend stil, terwijl de markt al wel verdeeld wordt. Daarom heeft een groepje mensen (waar ik deel van uitmaak) initiatief genomen tot een strategische verkenning (op 26-28 juni 2018), over de vraag: Hoe komen we tot een eerlijke, inclusieve, democratische digitale energiemarkt? De groep trekkers is gegroeid en inmiddels gesplitst in een regiegroep en een lijstje bekende namen.

Bekende namen: Marleen Stikker, Peter Molengraaf, Arie van Bellen en Ruud Koornstra. Regiegroep: Anja de Graaf (Gemeente Almere), Anoushka Buijze (Universiteit Utrecht), Arash Aazami (energy innovator, UniversalRight), John Post (Programmadirecteur digitalisering Topsector energie), Margrethe Bongers (RVO), Martine Verweij (Programmaleider MVI-Energie), Pallas Agterberg (directeur strategie Alliander), Ruurd Priester (research fellow Hogeschool van Amsterdam) enTijs Wilbrink (energy innovator).

Vanochtend is er een bijeenkomst van de regiegroep in het Groothandelsgebouw in Rotterdam. De conclusie aan het einde is dat er nog voldoende te doen is, maar dat alles goed op de rit staat. We gaan werken met de beproefde methodiek ‘Future search’, hebben de vraagstelling scherp en hebben zo’n vijftig aanmeldingen; een mooie representatie van de belangrijkste stakeholder en perspectieven.

De beproefde methodiek – Future Search – vereist van alle aanwezigen volledige aanwezigheid. In 2,5 dag onderzoeken we achtereenvolgens met elkaar wat het vraagstuk is vanuit alle relevante perspectieven: juridisch, gebruikers, ontwerpers, handhavers, financiers, ondernemers, beleidsmakers, afnemers en aanbieders van energie. We identificeren de grote ontwikkelingen die op ons afkomen en waar dit vraagstuk door beïnvloed wordt. We ontwikkelen een visie op hoe we het zouden willen, en doen dan een realiteits-check: wat daarvan is gemeenschappelijke grond? Waar gaan we voor staan met elkaar? We eindigen met een actieplan en uitgesproken commitments: hoe gaan we dit aanpakken met elkaar? We zullen uiterst slim moeten zijn om rond dit vraagstuk tot de juiste systeem-interventies te komen, en dit zo snel en in zo’n gezamenlijkheid te doen dat we er op tijd bij zijn.